احتمال بازگشت شهباززاده قوت گرفت

وانانیوز| «...اواسط زمستان کشتی‌های قدیمی لنگر می‌انداختند... کتاب‌فروشان قدیمی که از یک بحران مالی به بحرانی دیگر در نوسان بودند، تمام روز را در انتظار بازگشت یک مشتری از سرما می‌لرزیدند...» پاموكِ‌؛ استانبول، شهرش و زادگاهش را این‌گونه توصیف می‌كند، اگرچه این تنها تصویری كوتاه از زندگی 40‌ساله نویسنده ترك، در استانبول است، اما دركی صحیح و تصویری دقیق از استانبول است. استانبول، و در ابعاد بزرگ‌تر تركیه، در سده‌ اخیر، تاریخ پرفراز و نشیبی را طی كرد، آنها از عمق مذهب، تا ورای سكولاریزه شدن رفتند و برگشتند؛ تركیه همین است، همین رفتن‌ها و برگشتن‌ها! درست مثل اعتدال و توسعه‌ای كه بعد از سال‌ها در تركیه‌ سكولار شده با اقبال مردم روی كار آمد و رفته‌رفته همین اقبال هم رو به افول گذاشت. پیوند ترك‌ها با اعتدال و توسعه، اگرچه به مو رسید،‌ اما پاره نشد، مثل همین كه دوباره نشان داد، تركیه یعنی همین، یعنی رفتن و برگشتن.

• پیشرفت

در دنیایی كه همیشه در حال تغییر است، هیچ‌چیز استثنا نیست، روزهایی كه ایرانی‌ها برای پیشرفت در فوتبال، راهی آلمان و اسپانیا و ایتالیا می‌شدند خیلی زود گذشت، همه چیز تغییر كرد، درست مثل مقصد پیشرفت فوتبالیست‌های ایرانی! امسال طارمی و رضاییان، به‌بهانه‌ پیشرفت به‌تركیه رفتند، اما اقامتشان به‌اندازه‌ای نبود كه حتی یك دل سیر ایاصوفیه‌ و میدان تقسیم را ببینند و یك غروب زیبا را با خیال راحت در بندر استانبول تماشا كنند. وقتی اولین گلوله‌ها از گلوی تفنگ‌های ارتش تركیه شلیك شد و درست همان زمانی كه تانك‌ها جای ماشین‌های لوكس را در آنكارا، استانبول و آنتالیا گرفتند، توریست‌های ایرانی همه به‌این فكر افتادند كه مگر همین تاق‌بستان و تخت‌جمشید و پرسپولیس چه ایرادی داشت؟ ایرانی‌هایی كه برای پیشرفت به تركیه رفتند در نهایت ثابت كردند تركیه یعنی رفتن و برگشتن، مثل طارمی، مثل رضاییان، دیر و زود دارد، اما سوخت و سوزی در كار نیست.

• اردوغان، گولن، كودتا

اینكه كودتای واقعی باشد یا كودتای نمایشی؛ اینكه تسویه حساب‌های شخصی اردوغان با گولن باشد یا اینكه گولن واقعا می‌خواسته كودتا كند، به هر كسی مربوط باشد، به آن هوادارانی كه با اتوبوس و مینی‌بوس و مترو، با پرچم‌های آبی یا قرمز، خود را از سكوهای آزادی بالا می‌كشد تا شاید در نهایت وقتی داور سوت پایان 90 دقیقه را می‌كشد، در تمام مسیر بازگشتش به‌خانه تصاویر درخشش ستاره‌های مورد علاقه‌اش را مرور كند، هیچ ارتباطی ندارد. هوادار فوتبال، فقط به فوتبال فكر می‌كند، نه‌‌چیزی كم‌تر و نه‌چیزی بیشتر. وقتی شهباززاده هم به‌تركیه رفت، رنجی كه به هواداران پرسپولیس رفته بود، چند روز بعد به دل استقلالی‌ها نشست. شماره دهی كه آبی‌ها برایش سنگ‌تمام گذاشته بودند، پایش را در یك‌ كفش كرد و با همان كلیدواژه نامانوس پیشرفت، سوار یكی از همان هواپیماهایی شد كه طارمی و رضاییان پیشتر مسافرش بودند. شهباز آبی‌ها، جایگاه ویژه در تركیب و در دل استقلالی‌ها را با سكونشینی در تركیه عوض كرد. برای شهباززاده چه فرقی داشت بازی‌های آلانیااسپور را از تلویزیونی در داخل تركیه تماشا كند، یا از تهران! او برای تماشای پیشرفت به تركیه رفت، اما پسرفت را با تمام وجودش لمس كرد.

• تركیه یعنی رفتن و برگشتن

اینكه در تركیه كدام حزب حاكم باشد و چند درصد از كرسی‌ها مجلس در اختیار فلان حزب و یا بهمان دسته باشد، برای گردشگران اهمیتی نداشت، اما حالا همه چیز فرق كرده، وقتی در تركیه بحران‌زده، به گردشگران ایرانی با چاقو حمله می‌كنند، همه چیز ناگهان مهم می‌شود. اینكه چند روز پیش چند سارق ترك، به دو شهروند ایرانی در استانبول حمله ‌می‌كنند و با ضرب چاقو یكی را می‌كشند باعث می‌شود تا همه دوباره نگران عزیزانشان در تركیه شوند. حالا سفارت جمهوری اسلامی ایران در تركیه بیانیه‌ای صادر كرده كه جان‌مطلبش این است كه اگر كار مهمی در تركیه ندارید، به اینجا نیایید! شاید روی صحبت این بیانیه با شهباززاده هم باشد؛ برای كسی كه در ایران كارهای مهمی برای انجام داشت، كارهایی كه بی‌اهمیت‌ترین آنها بدون‌شك از تماشای باخت‌های خسته‌كننده آلانیااسپور از تلویزیون هتل، مهم‌تر است. با همه این تفاصیل، شاید شهباززاده هم برگردد تا دوباره ثابت كند، تركیه یعنی رفتن و برگشتن! بی‌خیال پیشرفت، دوباره با همان پیراهن شماره ده و غلت‌زدن روی چمن سبز آزادی!