بحث‌هایی بر پایه نگاه علی منصوریان / وظایف فراموش شده کمیته انضباطی

شهرآورد تهران جانانه و پرهیاهو برگزار شد، گل‌های پرشمار، برخوردهایی که در زمین تمام شد، تماشاچی اخلال‌گر، اشتباهات داور، تماشاگرانی که پشت در آزادی ماندند و تماشاگرانی که پای تیم‌شان ایستادند. وصله ناجور این بازی اما رای کمیته انضباطی و محرومیت مهدی رحمتی و جلال حسینی است. برداشت غلط از یک بازی بزرگ را در آرای کمیته انضباطی می‌بینیم. اهلیت ورزشی و شناخت هوای یک بازی بزرگ، شناخت آن هیجان عجیبی که حرفه‌ای‌ترین بازیکنان را نیز در برمی‌گیرد، اگر نزد کمیته انضباطی یافت می‌شد هرگز این آرای عجیب را صادر نمی‌کردند.

علی منصوریان در برنامه نود بهترین نگاه را درباره آرای کمیته انضباطی ارائه کرد و به دو نکته‌ پرداخت که باید از جمله عمیق‌ترین بحث‌های فوتبال در ایران باشد. اشاره او به رفتارهای دهه ۶۰ و ۷۰ در فوتبال ایران و تبعید شهرآورد به شهری دیگر و البته بی‌توجهی بزرگ کمیته انضباطی به پرونده‌های مالی بازیکنان و مربیان ایرانی دو مساله‌ای بود که منصوریان به درستی پیش روی کمیته انضباطی گذاشت. رییس کمیته انضباطی برای مساله اول و جنس رفتارها و تصمیمات انضباطی‌اش به چند بند و آیین‌نامه بی‌روح اشاره کرده و برای مساله دوم، این موضوع را در پاسخ به منصوریان گفته که استقلال از بدهکارترین تیم‌هاست. حسن‌زاده یا مفهوم آنچه را منصوریان گفته، درنیافته یا خواسته با طرح بدهی‌های انباشته باشگاه استقلال بحث را به این جدل که «تیم خودتان بدهکارتر است» تقلیل دهد. اما نه. راه فرار از بحث با نازل کردن و شخصی‌سازی بسته است. باید ایستاد و بحث کرد.

کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال به جای آنکه مسوولیت و وظیفه‌اش حفاظت از فوتبال باشد، راه دیگری را انتخاب کرده. مقابل فوتبال ایستاده، با احکام خشن (که البته گاهی برای حفاظت از ورزش لازم است) و با این تصور که به وظایف قانونی‌اش عمل می‌کند. مسوولیت این کمیته اما در بحث‌های اساسی و مهم‌تری روی زمین مانده است. فوتبال تا مرز ورشکستگی پیش رفته، باشگاه‌ها با بدهی‌های انباشه، بیشتر غرق می‌شوند و فرو می‌روند، بازی منصفانه مالی را نادیده می‌گیرند و برای فوتبال چالش‌های اقتصادی می‌سازند اما کمیته انضباطی تا امروز جز مماشات با باشگاه‌های بدهکار کار دیگری نکرده است. محافظت اقتصاد فوتبال از مسوولیت‌های کمیته انضباطی است، چون اهرم‌های بازدارنده در مقابل نادیده گرفتن بازی منصفانه مالی در دست این کمیته است و می‌تواند حکم صادر کند و جلودار این روند محکوم به ورشکستگی باشد. باشگاهی که میلیاردها بدهی دارد، همچنان بازیکن میلیاردی می‌خرد و کمیته انضباطی هیچ راهکاری پیدا نمی‌کند که بازیکنان و مربیان در فوتبال ایران به حقوق خود برسند. معمول است که در فوتبال ایران اغلب ستاره‌ها دستمزدهای‌شان را دریافت می‌کنند اما بازیکنان و مربیان کوچک که فوتبال را در تیم‌های کوچک زنده نگه می‌دارند و نقش بزرگی در پویایی فوتبال دارند، پرونده‌ای از مطالبات را زیر بغل زده‌اند و می‌دانند هرگز به مطالبات خود نخواهند رسید. کمیته انضباطی در این معرکه چه کار می‌کند؟ احکامی را صادر می‌کند که قابلیت اجرایی ندارند.

کمیته انضباطی تماشاگر این روند مرگبار برای فوتبال است و این کمیته را وقتی می‌بینیم و از آن خبر می‌شنویم که نباید خبری برسد. شهرآورد تماشایی و پرهیاهو برگزار شده و کمیته انضباطی وارد ماجرا می‌شود تا محروم کند و جریمه بنویسد و چه کند و چه کند. کمیته انضباطی تازه یادش افتاده که باید سختگیر باشد اما آنجا که باید از فوتبال محافظت کند و فوتبال را از ورشکستگی نجات دهد، دست روی دست می‌گذارد و خیالش این است که با مماشات به فوتبال و به باشگاه‌ها کمک می‌کند. کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال اگر همچون فیفا درباره باشگاه‌های بدهکار سختگیر باشد، فوتبال از شر این قیمت‌های گزاف و بدهی‌های سنگین رها می‌شود و باشگاه‌ها به همان قیمت بازیکن می‌خرند که بنیه مالی پرداختش را دارند. اینجاست که بازی بین باشگاه‌ها به بازی منصفانه مالی تبدیل می‌شود، نه این بازی نابرابر که تماشاگرش هستیم.

کمیته انضباطی اما پیگیر این است که مهدی رحمتی و جلال حسینی چرا در شهرآورد به هم پریده‌اند. رای می‌دهد و حکم می‌دهد و سر و صدای حکمش از سر و صدای جدل ورزشی رحمتی و حسینی بیشتر است. جدل رحمتی و حسینی در شهرآورد، یک جدل ورزشی بود و کمیته انضباطی آن را به یک بلوا تبدیل کرد.